تأثیر تعبیر"نظر" و داستان قرآنی حضرت سلیمان بر غزل 278 دیوان حافظ

نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:

" اُنظُرنَا"، در آیه 104 سوره‌ مبارکه بقره، تعبیری است که خداوند حکیم، به مؤمنان دستور می‌دهد آن را به‌ جای تعبیر" رَاعِنَا" به کار برند تا بهانه و بستری برای تمسخر یهود به‌وجود نیاید. این آیه پس از داستان سلیمان(ع) و ‌هاروت و ماروت در آیه 102 و 103 سوره‌ بقره، آمده است. از سوی دیگر تعبیر "نظر"‌ با ساختارهای صرفی مختلفِ"فَانْظُرْ/ سَنَنْظُر/ فَانْظُری/ فَناظِرَةٌ/ نَنْظُر/ فَانْظُرُوا"، هشت بار در سوره نمل آمده که پنج بار از آن در داستان سلیمان(ع) به کار رفته است. به گونه‌ای که این تعبیر با حضرت سلیمان و دیگرعناصر، نشانه‌ها و شخصیت‌های داستان وی مانند ملکه سبأ، نمل(مورچه)، جنّ(پری، دیوان)، شیاطین، هدهد، ریح(باد)، طیر(مرغان) و...، کارکردی معنادار پیدا کرده و از آن می‌توان به عنوان یکی از عناصر داستان حضرت سلیمان(ع) یاد کرد. زیرا این واژه در هیچ داستانی در قرآن کریم به این میزان که در داستان کوتاه سلیمان در سوره نمل آمده، یکجا استعمال نشده است. حال با توجه به اینکه"نظر" در تعداد قابل توجهی از غزلیات حافظ در کنار حضرت سلیمان یا دیگرعناصر و شخصیت‌های داستان وی قرار گرفته، به نظر می‌رسد به کارگیری" نظر" از سوی حافظ در کنار سلیمان(ع) و سایر نشانه‌ها و قرائن لفظی و معنوی، هدفمند، آگاهانه، هنرمندانه و تحت تأثیر فضای معنوی قرآن کریم است و اقدامی برای ترویج فرهنگ قرآنی و اسلامی به شمار می‌آید. در این میان غزل 278، یکی از غزلیاتی است که " نظر" در کنار سایر عناصر داستان به‌ کار رفته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ریخت شناسی داستان حضرت سلیمان (ع) در قرآن

یکی از ره آوردهای ادبی قرآن ابتکار و آفرینش داستان های هنری واقعی است. خداوند متعال با اسلوبی متین و مستحکم عناصر داستانی رخدادها را به نمایش می کشد. از جمله داستان هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده داستان حضرت سلیمان است. از آنجا که داستان امرزه اهمیت دارد، داستان حضرت سلیمان هم به عنوان یکی از زیباترین داستان های قرآن رویکرد تفسیری ادبی و هنری جدید می طلبد. آنچه در مورد سلیمان نبی در ق...

متن کامل

ریخت شناسی داستان حضرت سلیمان (ع) در قرآن

یکی از ره آوردهای ادبی قرآن ابتکار و آفرینش داستان های هنری واقعی است. خداوند متعال با اسلوبی متین و مستحکم عناصر داستانی رخدادها را به نمایش می کشد. از جمله داستان هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده داستان حضرت سلیمان است. از آنجا که داستان امرزه اهمیت دارد، داستان حضرت سلیمان هم به عنوان یکی از زیباترین داستان های قرآن رویکرد تفسیری ادبی و هنری جدید می طلبد. آنچه در مورد سلیمان نبی در ق...

متن کامل

الگوهای تعلیمی قابل تقلید در داستان¬های قرآنی (بررسی موردی: داستان سلیمان و ایوب علیهما السلام)

قرآن کریم کتاب هدایت است و مخاطبان این مائده آسمانی، همة انسان­ها و طبقات مختلف جامعه در طول تاریخ بوده و هستند، تحقق چنین هدفی در گرو توجه به استعدادهای متفاوت افراد و استفاده هنری از همة گنجایش­های زبانی است. در این پژوهش، با روش توصیفی – تحلیلی، جلوه­های زیباشناختی هنری در داستان­های تعلیمی قرآن کریم، با تکیه بر داستان دو تن از پیامبران الهی، حضرت سلیمان و حضرت ایوب که به ظاهر زندگی متضادی ب...

متن کامل

تأثیر روایت قرآن از داستان حضرت سلیمان (ع) در ادب فارسی

داستان حضرت سلیمان به دلیل گستردگی و تنوّع ماجراها، تأثیرات گوناگون و متفاوتی در متون ادب فارسی گذاشته است که آن را از داستان دیگر پیامبران ممتاز می­کند. با وجود قدمت روایت این داستان در منابع آیین یهود، قرآن کریم، بهترین و نخستین منبع شاعران و عارفان برای استفاده بوده است. موضوعاتی مانند عدالت سلیمان، منطق الطّیر دانستن او، تسلّط بر دیوان و...از جمله روایات قرآنی داستان سلیمان است؛ ولی با این وجو...

متن کامل

بررسی انواع اقتباس‌های قرآنی در دیوان اشعار حافظ و ابوالعتاهیه

دریافتن ژرفنای سروده‌های بسیاری از شاعران بزرگ جهان اسلام، بدون شناختن مایه‌های قرآنی شعر آنان ممکن نیست. در پژوهش حاضر نگارنده به تبیین، تحلیل و تطبیق جلوه‌های تأثیرپذیری سروده‌های حافظ و ابوالعتاهیه از آیات و مضامین قرآنی پرداخته، و گونه‌های آن را در دیوان هر دو شاعر باز نموده است. تأثّر قرآنی این دو شاعر در حوزه اقتباس‌های مستقیم و اقتباس‌های غیرمستقیم جای می‌گیرد که هر کدام...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 2

صفحات  183- 205

تاریخ انتشار 2014-07-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023